🎉Kalandar: Renkli Kış Ritüeli
Fotoğraf: https://www.gazeteduvar.com.tr/trabzonun-yilbasi-gelenegi-kalandar-gecesi-haber-1661781, 2024
...
Kalandar, özellikle Trabzon ve Doğu Karadeniz yöresinde yılbaşı gecesi (13 Ocak'ta başlayan eski takvime göre) kutlanan geleneksel bir şenliktir. Kökeni Hristiyan ve pagan kültürlerine dayanan bu ritüel, zamanla Türk-İslam kültürüyle harmanlanmış ve renkli bir halk geleneğine dönüşmüştür.
Kalandar Özellikleri
Maskeler ve Kostümler:
Gençler ve çocuklar, korkutucu maskeler (keçi, ayı, cadı vb.) takar veya renkli kıyafetler giyerek kapı kapı dolaşır. Evleri tek tek ziyaret ederek mani söyler, şakalar yapar ve bahşiş toplar.
Mani ve Şarkılar:
"Kalandar gecesi bizim gecemiz / Korkmayın efendim sizi yeremiz" gibi tekerlemelerle ev sahiplerini eğlendirirler. Geleneksel Karadeniz türküleri ve kemençe eşliğinde horon da sıkça görülür.
Yiyecek ve Bahşiş:
Ev sahipleri, gezen gruplara para, tatlı, fındık, mısır ekmeği veya kuymak gibi ikramlarda bulunur.
Ateş ve Dilekler:
Bazı köylerde büyük ateşler yakılarak üzerinden atlanır; bu, bereket ve şans getirdiğine inanılır.
Kalandar'ın Anlamı
Kışın bittiğini ve baharın müjdesini simgeler.
Toplumsal dayanışmayı pekiştiren bir eğlence geleneğidir.
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesine aday gösterilebilecek kadar özgün bir ritüeldir.
Günümüzde Kalandar: Trabzon’un Maçka, Tonya ve Sürmene gibi ilçelerinde hala canlılığını korur. Son yıllarda festivallerle desteklenerek turistik bir çekim haline gelmiştir.
Not: 13 Ocak'taki kutlamalar, miladi takvime geçişle 1 Ocak'a kaymış olsa da, yöre halkı geleneği orijinal tarihinde yaşatmayı sürdürür. Karadeniz’in bu renkli geleneği, kültürel kimliğin yaşayan bir örneğidir!